Οι μαθητές μπορούν να εκφράσουν τα συναισθήματά τους χρησιμοποιώντας κάρτες συναισθημάτων. Αφού ο/η δάσκαλος/δασκάλα εξηγήσει τι είναι το άγχος για το κλίμα, δίνονται στους μαθητές κάρτες με λέξεις – επίθετα που εκφράζουν συναισθήματα. Οι μαθητές χρησιμοποιούν αυτές τις λέξεις για να περιγράψουν τα συναισθήματά τους:

• Σε ζευγάρια, εξηγούν τα συναισθήματά τους στον/στην συμμαθητή/συμμαθήτριά τους και ακούν τις σκέψεις του/της.

• Οι σκέψεις από τη συζήτηση στα ζευγάρια μοιράζονται με όλη την τάξη.

Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να καθοδηγήσουν περαιτέρω τη συζήτηση με τις παρακάτω ερωτήσεις:

• Οι κλιματικές αλλαγές επηρεάζουν περισσότερο τις νεότερες γενιές, ενώ αυτές ευθύνονται λιγότερο για την πρόκλησή τους. Τι συναίσθημα σου προκαλεί αυτό;

• Ποιος είναι υπεύθυνος για το μέλλον του πλανήτη; Είναι δίκαιο; Πώς σχετίζεται αυτό με το άγχος;

• Τα συναισθήματα που προκύπτουν από τις παραπάνω ερωτήσεις μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή; Γιατί ή γιατί όχι;

tundekaarte kasutades. 

Το άγχος για το κλίμα αποτελεί αυξανόμενο πρόβλημα, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι συνειδητοποιούν τις παρούσες και μελλοντικές συνέπειες της παγκόσμιας θέρμανσης. Η τεράστια κλίμακα της κλιματικής αλλαγής μπορεί να προκαλέσει αισθήματα αδυναμίας, ανησυχίας και σωματικά συμπτώματα άγχους. Ωστόσο, υπάρχουν στρατηγικές για την αντιμετώπιση του άγχους για το κλίμα. Ακολουθεί ένα πιθανό παράδειγμα στρατηγικής αντιμετώπισης του άγχους:

Αποδοχή και επίγνωση: βοηθά στην αναγνώριση και αποδοχή των συναισθημάτων χωρίς κριτική.
Τεχνικές γείωσης: η εστίαση στη στιγμή, όπως στην αναπνοή, στην προσοχή ή στη σύνδεση με το σώμα, βοηθά στη ρύθμιση του κεντρικού νευρικού συστήματος και ανακουφίζει από τα συμπτώματα άγχους.
Ισορροπημένη πληροφόρηση: αντί να αφήνετε τα αρνητικά νέα να καθορίζουν τα συναισθήματα, αναζητήστε και θετικές ειδήσεις.
Κοινότητα και συλλογική δράση: η επαφή με ανθρώπους που μοιράζονται τις ίδιες ανησυχίες. Η συλλογική δράση και η δημιουργία κοινοτήτων μειώνουν το αίσθημα απομόνωσης και ενισχύουν τις θετικές αλλαγές.

Άσκηση αναπνοής "πλήρης αναπνοή"
Οι μαθητές μπορούν να επικεντρωθούν στην αναπνοή τους, παίρνοντας βαθιά ανάσα από τη μύτη, κρατώντας για λίγο και στη συνέχεια εκπνέοντας αργά από το στόμα. Αυτό βοηθά στην ηρεμία του νου και στη μείωση του άγχους. Η άσκηση μπορεί να διαρκέσει 5–10 λεπτά για χαλάρωση και συγκέντρωση στη στιγμή.

Εστίαση στη φύση
Οι μαθητές μπορούν να βγουν έξω στη φύση ή να κοιτάξουν έξω από το παράθυρο, επικεντρώνοντας την προσοχή τους σε λεπτομέρειες της φύσης – την κίνηση του ανέμου στις κορυφές των δέντρων, τα πουλιά, τα άνθη, τα σύννεφα κ.ά. Η παρατήρηση της φύσης βοηθά το μυαλό να ηρεμήσει και διατηρεί την προσοχή στο παρόν, προσφέροντας μια ευχάριστη εναλλαγή και ανακούφιση από το άγχος.

Συνειδητό περπάτημα
Οι μαθητές μπορούν να εξασκήσουν το συνειδητό περπάτημα, εστιάζοντας σε κάθε βήμα – πώς το πέλμα αγγίζει το έδαφος – και στην αναπνοή τους. Καθώς περπατούν, μπορούν να παρατηρούν μικρές καθημερινές στιγμές που συνήθως αγνοούνται και να βρίσκουν γαλήνη. Το στοχαστικό περπάτημα βοηθά στη χαλάρωση και συγκέντρωση στο παρόν.

Ημερολόγιο ευγνωμοσύνης
Οι μαθητές μπορούν να γράφουν καθημερινά τρία πράγματα για τα οποία είναι ευγνώμονες. Αυτό τους βοηθά να επικεντρώνονται στις θετικές πτυχές και να ενισχύουν το αίσθημα ευτυχίας. Η εξάσκηση της ευγνωμοσύνης μειώνει το άγχος και αυξάνει την ικανοποίηση, βοηθώντας τους μαθητές να βλέπουν τη ζωή με θετικό τρόπο.

Δείτε μαζί το βίντεο από την ομιλία της κλιματικής ακτιβίστkaς Γκρέτα Τούνμπεργκ στη Σύνοδο Κορυφής για τη Δράση για το Κλίμα το 2019. Μετά την προβολή του βίντεο, καθοδηγήστε τους μαθητές να σκεφτούν πώς μπορούν να μετατρέψουν το άγχος τους για το κλίμα σε κλιματικό ακτιβισμό.

Δείτε το βίντεο «Πώς μετέτρεψα το περιβαλλοντικό μου άγχος σε κλιματικό ακτιβισμό».

Οι μαθητές μπορούν να ζωγραφίσουν χρησιμοποιώντας το Tux Paint πώς νιώθουν ότι οι κλιματικές αλλαγές επηρεάζουν το μέλλον και ποιος είναι ο δικός τους ρόλος στην προστασία του περιβάλλοντος. Στη συνέχεια, συζητούν στην τάξη ποιες δράσεις και λύσεις θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη βελτίωση του κόσμου. Αυτή η δραστηριότητα βοηθά τους μαθητές να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και να βρουν δημιουργικές λύσεις. Το πρόγραμμα είναι δωρεάν και εύκολο στη χρήση. 

Kasutusjuhend

• Δραστηριότητα "Τι άλλο μπορούμε να κάνουμε;"
  Οι μαθητές μπορούν να συντάξουν μια λίστα με πιθαvές ενέργειες που θα μπορούσαν να κάνουν στην καθημερινή τους ζωή για να μειώσουν το οικολογικό τους αποτύπωμα. Για παράδειγμα, πώς να μειώσουν τα απορρίμματα, να εξοικονομήσουν νερό ή ενέργεια ή πώς να αλλάξουν τις μετακινήσεις τους ώστε να είναι πιο φιλικές προς το περιβάλλον. Μέσω συζήτησης, οι μαθητές μπορούν να μοιραστούν ιδέες και να μάθουν ότι η συμβολή κάθε ατόμου είναι σημαντική.

• Κινήματα υπέρ της φύσης
  Ερεύνησε διαφορετικές οργανώσεις ή άτομα που έχουν δραστηριοποιηθεί κατά της κλιματικής αλλαγής. Μοιράσου την έρευνά σου με την τάξη για να εμπνεύσεις τους άλλους.

• Συζητήσεις και κριτική σκέψη
  Συζήτησε τι σημαίνει κλιματική αισιοδοξία. Ποιες θετικές αλλαγές θα ήθελες να δεις στο μέλλον και τι μπορούμε να κάνουμε για να τις επιτύχουμε; Οι συζητήσεις βοηθούν τους μαθητές να κατανοήσουν ότι ακόμα και μικρά βήματα μπορούν να οδηγήσουν σε μεγάλες αλλαγές.

• Στήριξη τοπικών προγραμμάτων προστασίας της φύσης
  Συνεργασία με τοπικούς περιβαλλοντικούς οργανισμούς ή ένα μικρό έργο στην τοπική κοινότητα, όπως η φύτευση δέντρων ή ο καθαρισμός περιοχών από σκουπίδια. Τέτοιες δραστηριότητες βοηθούν τους μαθητές να αντιληφθούν τη σημασία και την επίδραση των ενεργειών τους.

• Μοίρασμα θετικών ιστοριών
  Ερεύνησε θετικά νέα και δράσεις που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος. Δημιούργησε μια συλλογή θετικών ειδήσεων και μοιράσου την με τους άλλους.

• Ζύγισε πόσο πλαστικό και παλιό χαρτί συγκεντρώνεται στην τάξη σε μία μέρα.

• Φτιάξε ένα ραβδόγραμμα – πόσοι μαθητές έρχονται με τα πόδια, πόσοι με ποδήλατο και πόσοι με αυτοκίνητο – πώς αυτό επηρεάζει το περιβάλλον;

• Χρησιμοποίησε τουβλάκια Lego για το ραβδόγραμμα, ώστε κάθε μαθητής να αντιπροσωπεύεται από ένα τουβλάκι, και στη συνέχεια σχεδίασέ το στο τετράδιο με τετραγωνάκια.

• Συζήτησε πώς οι μικρές επιλογές επηρεάζουν τη μεγάλη εικόνα.

• Εκθέσεις – η οπτική αφήγηση μέσω φωτογραφίας ή βίντεο αποτυπώνει την πραγματικότητα των επιπτώσεων του κλίματος.

• Διοργάνωση επίδειξης μόδας από ανακυκλωμένα υλικά.

• Μουσική – δημιουργία τραγουδιών, συναυλιών και/ή θεατρικών παραστάσεων με θέμα το κλίμα. 

Οι βασικοί παράγοντες εμφάνισης του άγχους για το κλίμα:

• Γνώση για τις κλιματικές αλλαγές – όσο περισσότερο κατανοεί κάποιος την κλιματική αλλαγή και τις σοβαρές της συνέπειες, τόσο μεγαλύτερη είναι συχνά η ανησυχία και το άγχος για το μέλλον. Λεπτομερείς πληροφορίες για φυσικές καταστροφές, πλημμύρες, καύσωνες και ξηρασίες αυξάνουν τον φόβο.

• Ακραία καιρικά φαινόμενα – οι όλο και συχνότερες καταιγίδες, πλημμύρες, καύσωνες και ξηρασίες μπορούν να προκαλέσουν άγχος στους ανθρώπους, καθώς αυτά τα καιρικά φαινόμενα συνδέονται άμεσα με την κλιματική αλλαγή και προκαλούν φόβο για το μέλλον.

• Αβεβαιότητα για το μέλλον – το άγχος για το κλίμα συχνά πηγάζει από τον φόβο ότι η ζωή στον πλανήτη Γη θα καταστεί ανυπόφορη. Η κλιματική αλλαγή προκαλεί επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης, μείωση της διαθεσιμότητας τροφίμων και νερού, μετακινήσεις πληθυσμών και υπερπληθυσμό, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε πολεμικές συγκρούσεις.

• Διαγενεακή ανησυχία – πολλοί άνθρωποι, ιδιαίτερα οι νέοι, βιώνουν άγχος επειδή ανησυχούν για τις συνθήκες διαβίωσης των παιδιών τους και των μελλοντικών γενεών.

• Φυσικές καταστροφές – οι δασικές πυρκαγιές, τα τσουνάμι, οι τυφώνες και οι πλημμύρες έχουν γίνει πιο συχνά και πιο έντονα, αυξάνοντας την ανησυχία και τον φόβο για το περιβάλλον διαβίωσης.

• Αδυναμία ταχείας αλλαγής – το άγχος για το κλίμα μπορεί να προκύψει όταν οι άνθρωποι αισθάνονται ότι ακόμη και η ευαισθητοποίηση και οι πράσινες πρωτοβουλίες δεν επαρκούν για να αναχαιτίσουν την ταχεία εξέλιξη των κλιματικών αλλαγών. Αν φαίνεται ότι τα πολιτικά και οικονομικά μέτρα είναι πολύ αργά και ανεπαρκή, μπορεί να προκαλέσει άγχος και αίσθημα απελπισίας.

Οι ομάδες υψηλού κινδύνου για το άγχος για το κλίμα περιλαμβάνουν τους νέους, οι οποίοι θα ζήσουν ολόκληρη τη ζωή τους υπό τις μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές συνθήκες, καθώς και τις κοινότητες με χαμηλό εισόδημα και ευάλωτες ομάδες, των οποίων η καθημερινή ζωή εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το κλίμα και έχουν λιγότερους πόρους για να προσαρμοστούν στις νέες καταστάσεις.

Για την αντιμετώπιση του άγχους για το κλίμα, είναι σημαντική η ενεργή δράση τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, δημιουργώντας θετικές αλλαγές που συμβάλλουν στη μείωση του φόβου και στην ενίσχυση της πίστης σε ένα καλύτερο μέλλον.