Beyin fırtınası – Öğrenciler, geri dönüşüm veya çevreye özen gösterme konusunda halihazırda ne bildiklerini paylaşırlar. Ön bilgileri belirlemek için örneğin Menti platformu kullanılabilir. Menti 

Sınıflandırma oyunu:

Kutularda geri dönüştürülebilir ve geri dönüştürülemeyen eşyalar bulunmaktadır. Ayrıca yerde veya paspasların üzerinde "Geri Dönüştürülebilir" ve "Geri Dönüştürülemez" şeklinde işaretlenmiş etiketler veya paspaslar vardır.

Öğrenciler dörder kişilik gruplara ayrılır. Her gruba sınıflandırma paspasları ve eşit sayıda eşya verilir.

En hızlı şekilde doğru sınıflandırmayı yapan grup kazanır. 

• Neden geri dönüşüm yapıyoruz?

• Eşyaları hangi özelliklerine göre ayırıyoruz?
  Farklı malzemeleri düşün: kağıt, metal, plastik – kullanıldıktan sonra onlara ne olur?

• Hangi malzemeler geri dönüştürülebilir?

• Malzemelerin tekrar kullanılması bize ne gibi avantajlar sağlar?

• Bu durumu geri dönüştürülebilir malzemelerin farklı çöp kutularına ayrılmasıyla nasıl ilişkilendirebiliriz?
  Geri dönüşüm, bir eşyaya yeni bir yaşam vermektir.

Geri dönüşüm yalnızca eşyaları ayırıp doğru çöp kutusuna atmakla sınırlı değildir.
Geri dönüşüm, daha önce kullanılmış malzemelerin yeni ve değerli ürünlere dönüştürüldüğü sistematik bir süreçtir.
Hayal edin: boş bir alüminyum kutuyu alıp onu yepyeni, parlak bir bisiklet kadrosuna dönüştürüyorsunuz!
Bu tür bir süreç, yeni ürünler üretmek için ihtiyaç duyulan doğal kaynakları —örneğin ahşap ve metalleri— korumamıza yardımcı olur.
Geri dönüşüm yapılmazsa ve malzemeler yeniden işlenmezse, bu atıklar doğrudan çevreyi kirleten çöplüklere gönderilir.

Tüm kullanılmış malzemeler geri dönüştürülemez.
Geri dönüştürülebilir malzemeler, tamamen yeni bir şeye dönüştürülebilme özelliğine sahip özel malzemelerdir.
Onlara ikinci bir yaşam verebiliriz.
Örneğin: kağıt, karton, gazeteler, plastik şişeler ve kaplar, cam ürünler ve metal kutular geri dönüştürülebilir.
Bir ürünü satın alırken, üzerinde geri dönüşüm işareti olup olmadığını kontrol edin – bu işareti taşıyan ürünleri tercih etmek daha iyidir.

Ne yazık ki bazı eşyalar geleneksel yöntemlerle geri dönüştürülemez.
Bunlara geri dönüştürülemeyen malzemeler denir.
Örneğin, yiyecekle kirlenmiş kağıt ürünler —yağlı pizza kutuları veya kullanılmış peçeteler— genellikle geri dönüştürülemez.
Aynı durum bazı plastik türleri, plastik poşetler, tehlikeli bileşenler içeren elektronik cihazlar ve piller için de geçerlidir.

Çöplük (depolama alanı), katı atıkların bertaraf edildiği özel bir alandır.
Çöp ayrışırken atmosfere zararlı gazlar salabilir ve yakınlardaki su kaynaklarını kirletebilir.
Geri dönüştürerek ve atık miktarını azaltarak daha az çöplüğe ihtiyaç duyarız, bu da zararlı etkileri azaltır ve herkes için daha sağlıklı bir çevre yaratmamıza yardımcı olur.

Geri dönüşüm, doğa koruma açısından kritik bir rol oynar.
Yeni kaynaklara —örneğin kağıt üretiminde kullanılan ağaçlara ya da üretimde kullanılan metallere— olan ihtiyacı azaltır.
Ne kadar çok geri dönüştürürsek, çevreden o kadar az şey almamız gerekir.

Geri dönüşüm, bir eşyanın aynı amaçla tekrar kullanılması veya onun için yeni ve yaratıcı bir kullanım şekli bulunması anlamına gelir.
Bu yöntem, çevre açısından en dost seçenektir çünkü minimum düzeyde işlem gerektirir ve yeni malzeme ihtiyacını azaltır.

Günlük yaşamda, her gün tek kullanımlık plastik şişe almak yerine yeniden kullanılabilir su şişeleri kullanabiliriz veya öğle yemeğimizi kağıt torbalar yerine tekrar kullanılabilir kaplarda taşıyabiliriz.
Eski şişelerden örneğin çiçek vazoları yapmak da mümkündür.

Atık yönetiminin nihai amacı, öncelikle atık miktarını azaltmaktır.
Bu da genel olarak daha az tüketmek ve satın aldığımız şeylerin farkında olmak anlamına gelir.
Azaltma, öncelikle atık oluşumunu engellemeyi, ardından geri dönüşüm ya da yok etme ihtiyacını en aza indirmeyi hedefler.

Atık miktarını azaltmanın basit yolları:

• Belgeleri mümkünse çift taraflı yazdırmak,

• Yemek atıklarını kompost yapmak yerine çöp kutusuna atmamak.

Geri Dönüşüm Süreci:

• Toplama: Geri dönüştürülebilir malzemeler çöp kamyonlarıyla toplanarak merkezî bir tesise götürülür.

• Ayrıştırma: Büyük taşıma bantlarında kağıt, plastik, cam gibi malzemeler türlerine göre ayrılır.

• İşleme: Malzemenin türüne göre ürünler temizlenir, parçalanır veya eritilir.

• Üretim: Geri dönüştürülmüş malzemeler tamamen yeni ürünlere dönüştürülür.

Plastik şişenin yaşam döngüsü – resimleri sıraya diz. 

Plastik şişelerin geri dönüşümü

1. Toplama ve ayrıştırma:
   Kullanılmış plastik şişeler, bunun için ayrılmış özel konteynerlere toplanır.
   Toplanan şişeler, diğer malzemelerden ayrılarak yalnızca uygun plastik türlerinin geri dönüşüme gitmesi sağlanır.

2. Temizleme:
   Toplanan plastik şişelerden tüm etiketler, yapışkan kalıntıları, kir ve içindeki artıklar temizlenir.

3. Parçalama:
   Temizlenmiş plastik şişeler küçük parçalara ayrılır. Bu küçük parçalar, yeni ürünlerin hammaddesi olarak kullanılır.

4. Ergitme ve işleme:
   Parçalanan plastik malzeme yüksek sıcaklıkta eritilir ve yeni ürünler oluşturmak için işlenir.
   Bu süreçte ekstrüzyon veya sıcak presleme gibi farklı teknolojiler kullanılarak, yeni plastik şişeler, plastik ürünler hatta tekstil ürünleri üretilebilir.

5. Son ürün:
   Geri dönüştürülmüş plastik malzeme, yeni plastik ürünlerin üretiminde kullanılır.
   Bunlar arasında gıda ambalajları, ayakkabılar, spor ekipmanları, yol yapım malzemeleri ve çok daha fazlası yer alabilir.
   Plastik şişelerden tekrar şişe üretmek de mümkündür, ancak plastiğin kalitesi geri dönüşümle değiştiği için her zaman aynı amaçla kullanılmayabilir.

Plastik şişelerin geri dönüştürülmesi, plastik atıkların döngüsünde önemli bir yer tutar çünkü plastik, doğada çok yavaş çözünen bir malzemedir ve çevreye büyük zarar verebilir.
Plastik şişelerin geri dönüşüm süreci, plastik atık miktarını azaltmaya, doğal kaynakları ve enerjiyi korumaya yardımcı olur.

Plastik şişe geri dönüşümünün faydaları:

• Çevre dostu olması:
  Geri dönüşüm, çöp miktarını azaltır ve plastiğin doğaya karışmasını engeller. Plastik çok yavaş çözündüğü için çevreye uzun vadede zarar verebilir.

• Daha az kaynak kullanımı:
  Geri dönüşüm, yeni plastik üretme ihtiyacını azaltır ve böylece plastik üretiminde kullanılan petrol gibi doğal kaynakların korunmasına yardımcı olur.

• Enerji tasarrufu:
  Plastik malzemelerin geri dönüştürülmesi, sıfırdan plastik üretmekten daha az enerji gerektirir. Bu da sera gazı salınımının azalmasına katkı sağlar.

STEAM – Geri Dönüşüm Robotu Yapımı

Öğrencilerin oluşturması gerekenler:

• Tasarım planı: Geri dönüştürülebilir malzemelerden yapılmış, boyutlarına göre eşyaları ayırabilen bir robotun çizimi.

• Robot: Gerekli tüm malzemeleri toplayarak tasarıma uygun geri dönüşüm robotu inşa edilir.

Bu etkinlik öğrencilerin yaratıcılığını, eleştirel düşünme becerilerini geliştirir ve geri dönüşüm ilkelerini pekiştirir.

Gerekli malzemeler:

Temizlenmiş ve güvenli geri dönüştürülebilir materyaller, örneğin:

• Karton kutular

• Plastik şişeler

• Şişe kapakları

• Alüminyum kutular

• Kağıt havlu ruloları

• Kenar şeritleri, yapıştırıcı, bant

• Keçeli kalemler, boyalar

• Pipetler, ipler vb.

Hazırlık:

• Bol miktarda temiz ve güvenli geri dönüştürülebilir malzeme toplayın.

• Öğrencilerin robotlarını rahatça yapabilecekleri bir çalışma alanı hazırlayın.

• Öğrencilere şu görevi açıklayın:
  “Geri dönüştürülebilir malzemeleri ayırabilen bir robot tasarlayın.”

Etkinlikin etapları:

1. Beyin fırtınası ve tasarım:
Öğrenciler 3 kişilik gruplara ayrılır.
Mevcut geri dönüştürülmüş malzemeler öğrencilere gösterilir.
Robotun tasarımı ve işlevi hakkında fikir geliştirmeleri teşvik edilir.
Her grup robotunun çizimini kağıda yapar.

2. Robot yapımı:
Öğrenciler fikirlerini uygulamaya koyar.
Geri dönüştürülmüş malzemeleri, el işi araçlarını ve isteğe bağlı ek yapı elemanlarını kullanarak robotlarını inşa ederler.
Önemli: Robot, mutlaka sınıflandırma işlevine sahip olmalıdır.
İsteğe bağlı olarak etiketler, süslemeler veya farklı işlevler de eklenebilir (örneğin farklı türdeki atıklar için kutular).

3. Test ve geliştirme:
Robotlar tamamlandıktan sonra öğrenciler bunları test eder.
Test sonuçlarına göre, robot tasarımını geliştirmeleri için teşvik edilirler.

4. Sunum:
Her grup, robotunu sınıfa sunar.
Öğrenciler tasarımlarını, robotun nasıl çalıştığını ve yapım sırasında karşılaştıkları zorlukları açıklarlar.

Farklı yaş grupları için öneriler:

• Küçük yaş grubu: Önceden kesilmiş şekiller veya görsel desteklerle robot tasarımına yardımcı olun.

• İleri düzey öğrenciler: Robot tasarımlarına basit mekanizmalar eklemeleri istenir (örneğin kaldıraçlar veya makaralar).

Bir malzeme veya eşyanın geri dönüşüm olanakları ve izlediği yol hakkında araştırma çalışması.
Öğrencilerin sunum yapma deneyimlerine bağlı olarak, aşağıdaki bazı öneriler atlanabilir.
Önerilen grup büyüklüğü: 3 öğrenci.
Sunumdan ne kadar ayrıntı beklediğinizi önceden düşünmeniz gerekir (sunumda hangi bilgilerin mutlaka yer alması gerektiğini belirleyin).
Aşağıda bu süreç için destek materyali yer almaktadır.

Etkinlik Aşamaları:

1. Arka plan bilgisi toplama
– Öğrencilerle birlikte, Google’da anahtar kelimelerle bilgi aramayı birlikte pratik edin.
– Güvenilir kaynaklarla güvenilir olmayan kaynaklar arasındaki farkı tartışın.

2. Grup içi görev paylaşımı
– Her grup üyesine, hangi bilgileri araştıracağı veya hangi alanlardan sorumlu olacağı belirlenerek görev verilir.

3. Sunum hazırlama becerisi geliştirme
– Öğrencilerle birlikte sunum yapmayı pratik edin.
– Sunumlar, PPT, Google Slides, Canva, Slidesgo vb. herhangi bir ortamda yapılabilir.
– Slayt hazırlama, metin ekleme, görsel yerleştirme gibi adımları öğrencilere gösterin.

4. Sunumun yapısı üzerine düşünme
– Slaytların hangi sırayla geleceği önceden planlanmalıdır.
– Bu, öğrenmeyi daha düzenli hale getirir ve bilgilerin görsel olarak sunulmasını kolaylaştırır.

5. Sunumların sınıfta paylaşılması
– Her grup, hazırladığı sunumu sınıf arkadaşlarına sunar.

Tartışma çemberi:
Günün sonunda öğrencilerle aşağıdaki sorular üzerine konuşun:

• Bugün gün boyunca ne öğrendin?

• Hangi eski bilgileri tekrar etme fırsatı buldun?

• Tamamen yeni bir şey öğrendin mi?

• Hangi becerilerini geliştirdin?

• Yeni öğrendiğin bilgilerden hangilerini günlük yaşamında kullanabilirsin?

• Geri dönüşümün faydalarını başkalarına nasıl anlatabilirsin?

• Geri dönüşüm ve çöp ayrıştırma uzmanı ol:
  Evde geri dönüştürülebilir malzemelerin ayrıştırılmasını sen üstlen.
  Aile üyelerine hangi eşyaların geri dönüştürülebilir olduğunu göstermeye yardım et ve bunların doğru çöp kutularına atıldığından emin ol.

• Atık oluşumunu azalt:
  Nelerin çöpe atıldığına dikkat et.
  Örneğin: her gün tek kullanımlık plastikler yerine yeniden kullanılabilir bir su şişesi veya alışveriş çantası kullanabilir misin?

• Eşyalara ikinci bir yaşam ver:
  Bir şeyi atmadan önce başka bir amaçla kullanılabilir mi? diye düşün.
  Örneğin: eski kavanozları saksıya, kalem kutusuna ya da vazoya dönüştürebilirsin.
  Ayrıca bunları yaratıcı el işi projelerinde kullanabilirsin.

• Bilgini paylaş:
  Yeni öğrendiğin geri dönüşüm bilgilerini ailenle paylaş!
  Onlara farklı geri dönüştürülebilir malzemeleri tanıt ve sorumlu atık yönetiminin neden önemli olduğunu anlat.

• Okulda:
  Öğretmenlerinle birlikte okulda bir geri dönüşüm girişimi başlatmayı teklif et.
  Sınıf arkadaşlarının bilinçlenmesine katkı sağlayabilir ve okulda çöpün doğru şekilde ayrılmasını destekleyebilirsin.
  Sınıfta bir kutu oluşturarak yeniden kullanılabilecek malzemeleri oraya toplayabilirsiniz. Daha sonra bunları uygun bir toplama noktasına birlikte götürün.

• Toplum temizlik şampiyonu ol:
  Mahallenizde çevre temizliği etkinlikleri düzenleyin veya katılın.
  Bu, geri dönüşüm bilginizi gerçek hayatta uygulamak ve çevrenize olumlu katkı sağlamak için harika bir yoldur.

Geri dönüştürülmüş malzemelerle oyunlar

• Farklı renklerde şişe kapaklarıyla üç taş (X-O-X) oyunu yapımı

• Eski kıyafetler ve esnek plastiklerden top yapımı

Dijital becerilerle ilgili etkinlikler

• Etkileşimli geri dönüşüm bilgi yarışması:
  Öğrencilere, ücretsiz bir çevrim içi test oluşturma platformu kullanarak geri dönüşümle ilgili kısa bir çevrim içi bilgi yarışması hazırlama görevi verin.
  Bu etkinlik, dijital yeterliliklerini geliştirmelerine yardımcı olur ve sınıf arkadaşlarının bilgilerini eğlenceli şekilde test etme fırsatı sunar.

• Günün belgelenmesi:
  Öğrenciler, gün boyunca öğrenme süreçlerini fotoğraflayarak ve belgeleyerek kaydederler.
  Daha sonra bu süreci sınıf arkadaşlarına sunarak paylaşırlar.